Кеше «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесіне қарасты «Көне Тараз» археологиялық саябағында шетелдік туристер болды. Қытайдың Fuzhou провинциясының Fujian қаласынан келген қонақтар ежелгі Тараз тарихынан көп мәліметке қанықты. Мекеме экскурсоводы Нәзира Бахытқызы оларға әуелі ашық аспан астындағы саябақтың ашылу тарихын айтып берді. Бұған қоса мұнда көне қаланың орны болғанын әңгімелеп, қазба кезінде табылған көптеген бұйымдар тарихына жекелей тоқтап өтті.

     Айта кетейік, 2011–2017 жылдары дәл осы саябақ орнында археологиялық қазба жұмыстары жүріп, ежелгі қала тіршілігін айғақтайтын 4 мыңнан астам жәдігер табылған еді. Сондай-ақ екі көмбе аршылып, әйел адамның әшекей бұйымдары мен бірнеше алтын, күміс, мыс тиындар алынды. Қазір мұндағы көне дәуірге жататын екі керуен сарайы, медресе, монша мен зындан орны, сондай-ақ нан пісіретін пеш және өзге тұрмыстық ыдыстар топтамасы келушілер қызығушылығын арттырып отыр.

 

      Бүгін «Көне Тараз» археологиялық саябағында «Квест» ойыны өтті. Бұны «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесі мен № 61 орта мектебі бірлесе ұйымдастырды.

      Тарихи танымды кеңейтуге арналған «Квест» ойынында оқушылар өлкеміздегі ежелгі ескерткіштер жайлы деректерге толық қанықты десек болады. Ойын басталмас бұрын экскурсовод пен тарихшылар оқушыларға аймақтағы тарихи орындар жайлы айтып, сонымен қатар, археологиялық саябақтың ішкі құрылысын толық түсіндірді. Содан соң олардың білімділігін анықтау үшін тақырыпқа қатысты түрлі сұрақ жасырды. Барлығы 12 сұраққа іздену кезінде мектеп оқушылары екі топқа бөлініп, ескерткіштерді аралап, әр нысанға жекелей тоқтап, сол арқылы дұрыс жауапты табуға тырысты.

Ойын соңында жеңімпаз топқа «Қали Жүніс» моншасына біркүндік экскурсия сертификаты табысталды. Ал келесі топ арнайы «Алғыс хатпен» марапатталды. Айта кетейік, мұндай танымдық шаралар алдағы уақытта өзге мектеп оқушыларымен бірге жалғасатын болады.

 

 

       Мекемемізде жұмыс істейтін мамандар Тараз қаласында орналасқан жоғары оқу орнындарында студенттермен жиі кездесіп, дәріс өткізіп келеді. Сондай дәріс беру сабағы бүгін Шерхан Мұртаза атындағы халықаралық Тараз университетінде болды. «Ғылыми қызмет және ескерткіштерді қорғау» бөлімінің тарихшысы Ақдидар Жәнібекқызы аталған оқу орнының «Тарих» мамандығында оқитын 1 курс студенттеріне музей-қорыққа қарасты 30 ескерткіш жайлы мағлұмат берді. Сондай-ақ қала орталығында тұрған Жамбыл ақынның ескерткішіне кеңірек тоқталды.

       Дәрісте алдымен жүз жасаған жыр алыбы Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығын айтылды. Одан соң тарихышымыз ескерткіштің тұрғызылу тарихын баяндады. Айта кетейік, бұл мүсіндік композиция 1961 жылы орнатылған. Яғни қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, әйгілі ақын Жамбылдың бейнесі кескінделген. Ақын ұлттық киімде, сол қолына домбыра ұстап, ән-күй мен поэзияның символы ретінде көрсетіліп тұр. Мүсін мыс араластырылған шойын қоспасынан құйылып, оның сыртына қола жалатылған.

 

       Тараз қаласында 2014–2017 жылдар аралығында жүргізілген археологиялық қазба жұмыстары туралы жазылған «Тарихи Тараз» кітабының алғашқы томы «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» ұжымына тапсырылды. Құнды еңбекті «Казархеология» ЖШС директоры Жұман Смаилов бастаған зерттеу тобы сыйға берді.

       Кітапта Қарахан дәуірінің сәулет өнері жан-жақты зерттеліп, ғылыми негізде сипатталған. Сонымен қатар, Х–ХІІ ғасырларға жататын Қарахан, Айша бибі, Бабаджа хатун және Дәуітбек кесенелері туралы тың мәліметтер беріліпті.

Бұл – Тараз ескерткіштерінің бай тарихын тереңірек тануға мүмкіндік беретін ғылыми еңбек. Тарихшылар мен археологтарға, мәдениеттанушылар мен көне жәдігерлерге қызығушығы бар күллі оқырманға пайдалы кітап деп айтуға әбден болады.