The State historical and cultural museum-reserve

«Yezhelgi Taraz eskertkishteri»

Home / News

News
       Кеше «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесінің ұйымдастырумен қызықты дәріс өтті. Оның ерекше болуының бір себебі – халықаралық деңгейде қамтылуы. «Жібек жолы: Чаньан-Тянь-Шань дәлізінің маршруттық желісіндегі Қазақстанның орта ғасырлық қалашықтары» тақырыбындағы сабақ Қытай Халық Республикасының Тунжень қаласындағы Тунжень политехникалық колледжінің оқытушылары мен студенттеріне арналған болатын.
       Дәрісте біздің музей-қорыққа қарасты Ақтөбе (Баласағұн), Құлан, Өрнек, Қостөбе қалашықтарының, «Ақыртас» кешенінің тарихы, аңыз-әпсаналары баяндалды. Сонымен қатар, орта ғасырда өркениеті мен мәдениеті дамыған Тараз қаласы мен еліміздің керемет тарихи ескерткіші саналатын Айша бибі кесенесі туралы айтылды. Бұған қосымша Тараз қаласына 100 жыл бойы Әулиеата есімі берілген Қарахан баба аңызы мен кесенесі жайлы деректер берілді.
       «Музей ісі және экскурсиялық қызмет көрсету» бөлімінің экскурсоводы Назира Бахытқызы өткізген онлайн-сабақ соңында қытайлық оқытушылар мен студенттер өздерінің жылы лебізін білдіріп, алғыс айтты.
 

     «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығына қарасты Ақыртас сәулет-археологиялық кешеніне бүктеме парағы дайындалды.
     Ақпаратты ұсынушы «Ғылыми қызмет және ескерткіштерді қорғау» бөлімінің ғылыми қызметкері – М. М. Ибаділдаева. Ал көркемдік тұрғыдан безендірген «Қор сақтау және есепке алу» бөлімінің дизайнері – Г. С. Әбдібекова.
 

       Бүгінде турисі толастамайтын Тараз қаласы маңындағы Айша бибі кесенесінде ҚР Парламенті Сенатының бір топ депутаттары болды. Сенатор Әли Бектаев бастаған қонақтарды кесене тарихымен біздің ұжымның экскурсоводі Ақгүл Алтынбекова таныстырды.
       Келуші қонақтарға Айша бибі туралы аңыздың бірнеше нұсқада екендігі, осы тарихи тұлғаның Қарахан бабамен байланысы және кесененің қай ғасырда тұрғызылғаны жөнінде көптеген ақпарат айтылды.
       Сондай-ақ депутаттар «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесінің негізгі атқаратын жұмысымен танысып, оған қарасты 30 тарихи ескерткіштер туралы мәліметке қанықты.
 

      «Ежелгі Тараз ескеркіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесінің тарихшысы Ақдидар Жәнібекқызы облыстық радиода Әбдіқадір мешіті туралы айтты. Яғни «Асыл қазына» хабарында өрілген сұқбатта әріптесіміз XX ғасырдың басында салынған сәулет ескерткішінің салыну тарихы, өзіндік ерекшелігі жайлы мағлұмат берді.
      Аталған мешіт Тараз қаласында орналасқан. Уақытында Әбдіқадыр атты кісінің жеке қаржысына тұрғызылған. XX ғасырдың 30-шы жылдары бұзылып, алдыңғы беті мен азаншы мұнарасы ғана қалыпты. Ескерткіш 1975–80 жылдары қайта жөндеуден өткен.
Әбдіқадыр мешітінің құрылысы Орта Азияның стиліндегі ғимараттарға ұқсайды. 1990 жылы мешіттің кіреберіс есігі қайта қалпына келтіріліп, жақтаулары өрнекпен қашалды. Ал 1992 жылы жанынан жаңа медресе бой көтеріпті. Мешіт күйдірілген кірпіштен қаланған.
Жалпы Әбдіқадыр мешіті өткен заманнан қалған тарихи мұра ретінде өте бағалы ескерткіштер қатарында тұр. Сұқбат барысында салынғанына ғасырдан астам уақыт болған мешіттің дін тәрбиесінде атқарған үлкен рөлі туралы да сөз болды.
 

     ТАРИХ ПЕН ТУРИСТ
     Кеше «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» мекемесіне қарасты «Көне Тараз» археологиялық саябағында шетелдік туристер болды. Қытайдың Fuzhou провинциясының Fujian қаласынан келген қонақтар ежелгі Тараз тарихынан көп мәліметке қанықты. Мекеме экскурсоводы Нәзира Бахытқызы оларға әуелі ашық аспан астындағы саябақтың ашылу тарихын айтып берді. Бұған қоса мұнда көне қаланың орны болғанын әңгімелеп, қазба кезінде табылған көптеген бұйымдар тарихына жекелей тоқтап өтті.
     Айта кетейік, 2011–2017 жылдары дәл осы саябақ орнында археологиялық қазба жұмыстары жүріп, ежелгі қала тіршілігін айғақтайтын 4 мыңнан астам жәдігер табылған еді. Сондай-ақ екі көмбе аршылып, әйел адамның әшекей бұйымдары мен бірнеше алтын, күміс, мыс тиындар алынды. Қазір мұндағы көне дәуірге жататын екі керуен сарайы, медресе, монша мен зындан орны, сондай-ақ нан пісіретін пеш және өзге тұрмыстық ыдыстар топтамасы келушілер қызығушылығын арттырып отыр.
 

Page 32 of 199